Στην πραγματικότητα, στη θεραπεία, η "αλήθεια" είναι κάτι που εμφανίζεται με την πάροδο του χρόνου, όταν εδραιώνεται μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ θεραπευτή και ασθενούς. Άρα εξαρχής θεωρούμε κάπως δεδομένο ότι ο άνθρωπος απέναντί μας ούτε μπορεί ούτε θέλει να είναι ειλικρινής 100%. Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που συμβαίνει αυτό;

Ντροπή και φόβος κριτικής

Οι συνηθέστεροι λόγοι που οι ασθενείς έρχονται στον θεραπευτή είναι οι ίδιοι λόγοι για τους οποίους θα θελήσουν να κρύψουν πράγματα, από φόβο απόρριψης, κριτικής ή και χαρακτηρισμού τους όπως συχνά ακούω. Το «φοβόμουν πως θα με χαρακτηρίσεις» είναι μια συνήθης έκφραση στην διάρκεια της θεραπείας. Τα ψέματα ΄συχνά αφορούν τη χρήση ουσιών, τις σεξουαλικές προτιμήσεις, προηγούμενες εμπειρίες ή προσπάθειες θεραπείας για τα οποία αισθάνονται άσχημα, ακόμα και τις ασυνήθιστες (όπως οι ίδιοι θεωρούν) σκέψεις που έχουν.

Καμία αλήθεια χωρίς εμπιστοσύνη

Στη θεραπεία, ο ασθενής αποκαλύπτει οδυνηρά και ευαίσθητα συναισθήματα και αναμνήσεις. Ο βασικός βέβαια άξονας κάθε θεραπείας είναι να μιλήσει ελεύθερα για ότι σκέφτεται. Αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο από όσο ακούγεται, ειδικά όταν υπάρχουν διαχρονικά θέματα καχυποψίας προς τους ανθρώπους. Για αυτό ακριβώς, είναι επιτακτική η ανάγκη σε κάθε θεραπεία η εμπιστοσύνη να δημιουργηθεί νωρίς. Θα πρέπει επίσης να αισθάνεστε ότι ο θεραπευτής σέβεται την όποια άποψη σας για αυτόν, και είναι ανοικτός στην κριτική σας. Επίσης συχνά και κατά περιόδους, η σχέση με τον θεραπευτή γίνεται συναισθηματικά φορτισμένη. Κατά καιρούς, μπορεί να αισθανθείτε ότι αγαπάτε ή ακόμα και ότι μισείτε τον θεραπευτή σας. Αυτά τα έντονα συναισθήματα είναι μεν αναμενόμενα, αλλά επίσης είναι και δύσκολο να δηλωθούν ανοιχτά και να συζητηθούν στην θεραπεία χωρίς κάποια προσπάθεια.

Ψέματα και προς τον εαυτό

Συχνά, ένας ασθενής μπορεί να επιθυμεί να είναι αληθινός, αλλά δεν είναι έτοιμος να δεχθεί την αλήθεια για τον εαυτό του ή κάποιον κοντά σε αυτόν. Όλοι έρχονται στην θεραπεία με μια ιστορία ή «αφήγηση» για τον εαυτό τους. Έχουν «προετοιμάσει» τον εαυτό που θέλουν να παρουσιάσουν στην θεραπεία. Καθώς όμως αυτή προχωρά, τόσο τα πρόσωπα όσο και τα γεγονότα ανακαλύπτονται περισσότερο στην ουσία τους και στο αληθινό τους πρόσωπο. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο να το αποδεχτεί ο ασθενής και χρειάζεται τον χρόνο του.

Αποσύνδεση μνήμης από άσχημα γεγονότα

Μερικοί ασθενείς μπορεί να είναι λιγότερο αληθινοί με τον θεραπευτή τους όχι από πρόθεση να παραπλανήσουν ή να εξαπατήσουν, αλλά επειδή δεν έχουν επεξεργαστεί παρελθόντα τραύματα και είναι αποσυνδεδεμένοι από τους τρόπους με τους οποίους τα τραύματα αυτά επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους.

Μπορεί τελικά η ψυχοθεραπεία να έχει αποτελέσματα χωρίς ειλικρίνεια;

Πολλοί μεταφράζουν την ειλικρίνεια ως αποκάλυψη των πάντων. Ειλικρίνεια όμως δεν είναι αυτό. Ειλικρίνεια είναι, να πεις ανοιχτά στον θεραπευτή σου ότι αυτή την στιγμή δεν είμαι έτοιμος να συζητήσουμε κάποια συγκεκριμένα θέματα. Στην περίπτωση που τα ψέματα βέβαια συνεχίζονται για καιρό , που διαπιστώνεις δηλαδή ότι δεν μπορείς να είσαι ειλικρινής, τότε πιθανότατα δεν έχεις βρει τον κατάλληλο θεραπευτή για εσένα, και για αυτό θα πρέπει να τον αλλάξεις άμεσα.

Η θεραπεία δεν είναι μια κατάσταση άσπρο-μαύρο. Ποτέ η αλήθεια δεν μπορεί να είναι καθολική, όπως επίσης και το ψέμα μέσα στην θεραπεία. Ως θεραπευτής γνωρίζω ότι είναι μια συνεχής διαδικασία κατά την οποία πηγαίνουμε όλο και περισσότερο προς την ουσία, την ειλικρίνεια και την αποδοχή των πραγμάτων.

Mersinias Thomas, TEDx speaker,

Clinical Psychologist, Mental Health Counselor

©www.mersinias.gr