Μια σημαντική προσπάθεια γίνεται τελευταία πάνω στο θέμα αυτό με την ευαισθητοποίηση του κοινού πάνω στο ζήτημα της ανακύκλωσης το οποίο εν μέρει αποτελεί μια κάποια λύση.
Απορρίμματα όμως δεν είναι μόνο αυτά. Είναι και οι τόνοι λυμάτων που διοχετεύονται ανεξέλεγκτα από βιομηχανίες στο περιβάλλον με ανοχή των επισήμων κρατών που κρατούν πάντα τα όποια πρόστιμα μηδαμινά μπροστά στα υπερκέρδη της βιομηχανίας. Αλλά εκεί το θέμα είναι πολιτικό και οποιαδήποτε περαιτέρω ανάλυση μου δεν θα πρόσφερε τίποτα παραπάνω από μια χροιά πολιτικής ιδεολογίας που μάλλον σοσιαλιστικό μανιφέστο θα θύμιζε παρά απλή άποψη, και είναι έξω από κάθε δυνατότητά μου αλλά και διάθεσή μου. Χαρακτηριστικά μόνο θα αναφέρω την περίπτωση της Shellη οποία σε μονάδα εξαγωγής πετρελαίου στην Ν. Αφρική πρόσφατα δημιουργημένης, χωρίς την τήρηση πλάνου βιωσιμότητας της περιοχής έχει ήδη, στα 3 χρόνια λειτουργίας της, αλλοτριώσει 15 χωριά κατοίκων της περιοχής οι οποίοι ζούσαν σε βαθμό 80-85 % από το ψάρεμα, λόγω μόλυνσης των νερών της περιοχής. (στοιχεία: NationalGeographic).
Απορρίμματα όμως επίσης αποτελούν εκατομμύρια τόνοι από κατεστραμμένα ηλεκτρονικά όπως πχ παλιότεροι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ή μέρη αυτών καθώς και πολλά άλλα. Αυτό το ζήτημα θα αναλύσω παρακάτω γιατί η υπάρχουσα εφαρμοσμένη λύση που έχει βρεθεί, αγγίζει ένα τεράστιο κοινωνικό θέμα του οποίου οι επιπτώσεις θα επιβαρύνουν και μελλοντικές γενιές.
Η «ΛΥΣΗ» ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ - ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
Το μεγάλο και απλό ερώτημα που έρχεται αμέσως στο μυαλό του καθένα μας είναι γιατί οι ίδιες οι χώρες που έχουν τόνους από ηλεκτρονικά μέρη υπολογιστών ως σκουπίδια ή ακόμα και οι ίδιες οι βιομηχανίες κατασκευής τους να μην αναλαμβάνουν την καταστροφή τους ή ακόμα και την ανακύκλωση τους ή την χρησιμοποίηση τους ως ανταλλακτικά μέρη. Οι απαντήσεις είναι απλές. Υπερβολικά υψηλό κόστος. Σε συνδυασμό με το ότι η τεχνολογία στον τομέα αυτόν εξελίσσεται τόσο γρήγορα που η ξαναχρησιμοποίηση μερών παλαιών υπολογιστών είναι άχρηστη. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι υπολογίστηκε ότι για την απαλλαγή της Αμερικής και μόνο από αυτά τα ηλεκτρονικά σκουπίδια θα χρειαζόταν μια εταιρία 1½ φορά μεγαλύτερη σε μέγεθος και δυναμικό από όσο είναι σήμερα η Microsoft. Με συνυπολογισμένο τον παράγοντα ότι αυτή η εταιρία δεν θα είχε καθόλου κέρδος καταλαβαίνουμε αμέσως για τον όγκο του προβλήματος.
Η λύση που δόθηκε; Απλή. Μεταφορά των σκουπιδιών σε υποανάπτυκτες χώρες (κοινωνική διάκριση) για την καταστροφή τους από φθηνά εργατικά χέρια προσφέροντας στον ίδιο τον ανεπτυγμένο κόσμο το άλλοθι της προσφοράς εργασίας σε ανθρώπους που την χρειάζονται. Τα μέρη που επιλέχθηκαν είναι κυρίως φτωχές περιοχές της Μαλαισίας και του Ιράκ. Εκεί αρχικά απασχολήθηκαν με αυτή την «εργασία» κάποια άτομα που δεν είχαν τα προς το ζην. Σήμερα απασχολούνται ολόκληρα χωριά στο σύνολο των κατοίκων τους (κοινωνική δημιουργικότητα προς την κοινωνική ταυτότητα-η ανάγκη της ομοιομορφίας).Η «εργασία» αυτή είναι όπως είναι αυτονόητο φοβερά επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία. Τέτοια ηλεκτρονικά σκουπίδια περιέχουν υψηλά ποσοστά καδμίου κι άλλων ιδιαίτερα καρκινογόνων ουσιών για τον άνθρωπο κι όποιος εκτίθεται σε αυτά έστω και για μερικές μόνο μέρες έχει παρουσιάσει επιβάρυνση της υγείας του σε πολύ υψηλό ποσοστό. Το ερώτημα που ανακύπτει απλό. Γιατί ένας άνθρωπος να δέχεται μια εργασία που ξέρει ότι τον βλάπτει στην υγεία του τόσο άμεσα και τόσο βαριά? Πολύ απλά γιατί μπορεί να γνωρίζει τις επιπτώσεις που έχει κάτι τέτοιο στην υγεία του αλλά τις «αντισταθμίζει»(γνωστική ασυμφωνία συμμόρφωσης) αποκτώντας προσωπικό εισόδημα από μια σταθερή εργασία η οποία του προσφέρει και την βιωσιμότητα της οικογενείας του και την «επικράτηση» του στο πολύ στενό του περιβάλλον (κοινωνικός ανταγωνισμός).Επιπλέον η έλξη όλο και περισσότερων ατόμων μιας μικρής κοινωνίας (κοινωνική αναπαράσταση) όπως είναι ένα χωριό στην ίδια εργασία, απενοχοποιεί τον άνθρωπο σε ατομικό επίπεδο (κοινωνική σύγκριση). Είναι επίσης φανερή λόγω αυτής της ολοένα αυξανόμενης «ζήτησης» της συγκεκριμένης εργασίας στις συγκεκριμένες περιοχές η κοινωνική επιρροήπου την συντηρεί και την αυξάνει. Είναι κανονιστική επιρροή κι επιφέρει κοινωνική συμμόρφωση σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό στο μέγεθος τέτοιων μικρών κοινωνιών οδηγώντας τες σε άμεση υποταγή στην εξουσία, στην εξουσία του δυτικού κόσμου με τον μανδύα της οικονομικά «καλά» (για το συγκεκριμένο βιοτικό επίπεδο των περιοχών αυτών) παροχής εξαρτημένης εργασίας.
Ο κοινωνικός έλεγχος τόσο για αυτές τις κοινωνίες όσο και για τον σύγχρονο δυτικό , πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, εφαρμόζεται μέσω της αποδοχής. Στον δυτικό κόσμο αν και σε ατομικό επίπεδο κάποιοι έχουν ηθικό δίλλημα ως προς αυτή την λύση οδηγούνται στην αποδοχή με το πρόσχημα που ανέφερα παραπάνω (παροχή εργασίας) και στην τελική ταύτιση με ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Έρευνες σε αμερικανούς πολίτες έδειξαν ότι κοντά στο 63% της κοινής γνώμης βλέπει θετικά την λύση αυτή, παρόλο τις βλαβερές συνέπειες που έχει για την υγεία των κατοίκων αυτών των χωρών, μεαιτιολόγηση αυτής της θετικής τους στάσης ότι αυτές οι χώρεςέχουν δικαίωμα επιλογής στην εργασία. Γεγονός που φυσικά δεν ισχύει.
Στις υποανάπτυκτες χώρες στις οποίες γίνεται η εξαγωγή αυτών των απορριμμάτων, όσοι εργάτες ρωτήθηκαν από δημοσιογράφο ( μη επίσημη-οργανωμένη έρευνα) για την ηθικότητα του πράγματος έδειξαν έκπληκτοι ότι δεν κατάλαβαν το ερώτημα αφού πρόκειται για εργασία και μάλιστα στην οποία απασχολείται σχεδόν όλο το χωριό. Αυτή είναι μια σαφέστατη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και στις δύο πλευρές.
Είναι φανεροί λοιπόν όλοι οι κοινωνικοί μηχανισμοίπου οδήγησαν στην εφαρμογή αυτής της λύσης, αλλά και στην επέκτασή της σε όλο και περισσότερες φτωχές χώρες. Αν και ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας αντέδρασε άμεσα με υπομνήματα προς όλες τις κυβερνήσεις καθώς και ανθρωπιστικές οργανώσεις ανά τον κόσμο έχουν ευαισθητοποιηθεί πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, η ευρύτερη κοινή γνώμη παγκοσμίως έχει εντέχνως «στερηθεί» της ενημέρωσης για αυτό το θέμα. Πρόσφατα ο ΟΗΕ με ψήφισμά του απαγόρευσε την εξαγωγή τέτοιων σκουπιδιών από οποιαδήποτε και προς οποιαδήποτε χώρα (2007). Η λύση που δόθηκε και πάλι απλή. Η εξαγωγή (ειδικά στην περίπτωση στην οποία αναφέρομαι) γίνεται νομότυπα με την μορφή πώλησης παλαιών υπολογιστών προς εταιρίες αμερικανικών συμφερόντων εγκατεστημένες σε αυτές τις χώρες κι έτσι η καταστροφή πλέον των μηχανημάτων αυτών γίνεται «ενδοκρατικά» και χωρίς να μπορεί κανείς να επέμβει.
Το πρόβλημα θα παραμείνει και, κατά την προσωπική μου άποψη πάντα, σε αυτό θα προστεθούν κι άλλα παρόμοιας ή άλλης φύσεως. Γιατί όπως ανέφερα και στην αρχή είναι η γενικότερη αλλαγή των κοινωνικών σχημάτων και τάξεων αυτή που γεννά το πρόβλημα κι όχι οι επί μέρους διαδικασίες. Η σύγχρονη κοινωνία αλλάζει. Κι είμαστε εμείς οι μόνοι υπεύθυνοι τόσο για το μέγεθος όσο και για την ποιότητα των αλλαγών που τελικώς θα επιφέρει στις σύγχρονες γενιές.
Mersinias Thomas, TEDx speaker,
Clinical Psychologist, Mental Health Counselor
©www.mersinias.gr
